– Elektrociepłownia na paliwa alternatywne i biomasę to potrzebna miastu nowoczesna i całkowicie bezpieczna inwestycja, jakich wiele w zachodniej Europie i innych wysoko rozwiniętych krajach. W przypadku Ostrowa mała lokalna instalacja będzie nie tylko ważnym elementem rozwiązywania problemu zalewających nas wszystkich śmieci, których ilość w całej Polsce znacznie rośnie, ale też nowym, dużo bardziej ekologicznym od węgla, źródłem produkcji lokalnego ciepła i prądu dla ostrowian – wskazują w wywiadzie dla ,,Naszego Rynku” partnerzy naukowi Centrum Rozwoju Komunalnego: dr inż. Krzysztof Haziak i dr Grzegorz Samitowski.
Czy elektrociepłownia na paliwa alternatywne i biomasę, nowoczesna instalacja termicznego przekształcania odpadów, jest koniecznością, czy również szansą dla miasta takiego jak Ostrów Wielkopolski?
Dr Grzegorz Samitowski: Tego rodzaju inwestycja jest jednym z koniecznych rozwiązań obecnej trudnej sytuacji w gospodarce odpadami, z jaką muszą mierzyć się lokalne samorządy w wyniku krajowej „reformy śmieciowej” z 2013 roku. To na miasta, gminy i lokalne społeczeństwa przerzucono wówczas odpowiedzialność za gospodarkę odpadami. Dziś skutkuje to tym, że w obecnych realiach, w dodatku niezależnych od lokalnego samorządu oraz władz miasta i spółek komunalnych, uczciwy wybór jest taki: albo lokalna instalacja do zagospodarowania odpadów preRDF na miejscu i ich przetwarzanie we własnym zakresie albo konieczność płacenia milionów złotych zewnętrznym pośrednikom i w konsekwencji w niedalekiej przyszłości nieuniknione będą wyższe stawki opłat za odpady dla wszystkich mieszkańców miasta.
Budowa elektrociepłowni tego rodzaju będzie stanowić istotne rozwinięcie i konieczne uzupełnienie systemu gospodarki odpadami na terenie miasta.
Obecnie zagospodarowanie frakcji preRDF to dominujący koszt całego systemu gospodarki odpadami w mieście. W 2019 roku w ten sposób poza Ostrów Wielkopolski do zewnętrznych firm i pośredników musiano wydać ponad 7,5 mln zł, a w roku 2020 ponad 10 mln zł, co stanowi kwotę kilkukrotnie wyższą niż jeszcze kilka lat temu. Dzięki budowie elektrociepłowni te pieniądze zostaną w Ostrowie.
Aby mieć wpływ na poziom kosztów oraz zatrzymać wspomniane środki finansowe w mieście, uzasadnione jest wybudowanie elektrociepłowni, która poza pozytywnym wpływem na gospodarkę odpadami, będzie również korzystnie oddziaływać na sferę energetyczną miasta.
Model zasilania zakładu pozwoli na ograniczenie zużycia paliw kopalnych w ramach systemu ciepłowniczego. Jednocześnie, wytworzona energia elektryczna zasili Ostrowski Rynek Energetyczny, przyczyniając się do budowania samowystarczalności energetycznej Ostrowa Wielkopolskiego.
Jak wyglądają tendencje światowe w zakresie spalarni? Czy na świecie, w Europie, funkcjonuje dużo podobnych instalacji?
Dr inż. Krzysztof Haziak: Instalacje do termicznego przetwarzania odpadów od wielu lat funkcjonują na całym świecie, nie tylko w Europie. Zakłady często położone są w centrach zurbanizowanych miast (Sztokholm, Osaka, Wiedeń, Zurych, Monachium, Barcelona, Kłajpeda, Tokio czy Paryż). Najlepsze dostępne techniki i technologie, między innymi w zakresie oczyszczania spalin, systemów monitoringu czy automatyzacja procesów, gwarantują bezpieczeństwo mieszkańców.
Łącznie na świecie funkcjonuje już ponad 2000 takich instalacji. W samej Japonii jest ich ponad 1200, w Chinach ok. 300, w Europie już ponad 500, a wciąż powstają nowe.
W przeciągu ostatnich kilku lat ich liczba wzrosła o kilkanaście, stare instalacje zastępowane są przez nowe, bardziej nowoczesne i bezpieczne. Przepisy unijne, w tym wymagania najlepszych dostępnych technik BAT, które spełniać będzie elektrociepłownia w Ostrowie należą do przepisów najbardziej restrykcyjnych na świecie.
A jak to wygląda w Polsce?
Dr inż. Krzysztof Haziak: W Polsce obecnie funkcjonuje zaledwie osiem zakładów termicznego przekształcania, co obrazuje, jaki dystans pozostaje w tym zakresie do nadrobienia.
Czym różni się ostrowska propozycja od dotychczasowych ośmiu polskich instalacji? Co oznacza, że ma to być kompaktową instalacją, zwymiarowaną na lokalne potrzeby Ostrowa?
Dr inż. Krzysztof Haziak: Istnieją dwie zasadnicze różnice pomiędzy zrealizowanymi dotychczas w Polsce instalacjami termicznego przekształcania odpadów, a koncepcją ostrowskiej elektrociepłowni. Pierwsza dotyczy rodzaju przetwarzanych odpadów. Zazwyczaj, w spalarniach mamy do czynienia ze zmieszanymi odpadami komunalnymi. Odpady trafiają do spalarni bezpośrednio z pojemników na śmieci, bez jakiegokolwiek wstępnego sortowania czy przetworzenia. Tymczasem, potencjalna elektrociepłownia w Ostrowie przetwarzać będzie paliwo wysortowane z odpadów zmieszanych i selektywnie zbieranych. To frakcje palne, pozbawione w swej masie metali, żelaznych i nieżelaznych, odpadów niebezpiecznych oraz frakcji mineralnych jak szkło, kamienie itp.
Druga różnica dotyczy wielkości instalacji.
Elektrociepłownia w Ostrowie będzie przygotowana specjalnie na własne potrzeby Ostrowa Wielkopolskiego. Będzie ok. 4,5 razy mniejsza od instalacji w Koninie i ok. 10-krotnie mniejsza od instalacji poznańskiej czy krakowskiej.
Wielkość ostrowskiej instalacji dostosowana będzie do lokalnego strumienia odpadów oraz rynku energii. Pozwala to na zastosowanie zintegrowanych, kompaktowych rozwiązań technologicznych, ograniczających całość zamierzenia inwestycyjnego do jednej, stosunkowo niewielkiej hali wraz z niezbędną infrastrukturą komunikacyjną oraz infrastrukturą pozwalającą na zaopatrzenie w media i wyprowadzenie produkowanego ciepła i energii elektrycznej.
Czy są inne różnice między funkcjonującymi w Polsce instalacjami i tą, która miałaby powstać w Ostrowie?
Dr inż. Krzysztof Haziak: Istniejące instalacje stanowią typowe spalarnie odpadów, które powstały w celu unieszkodliwienia strumienia odpadów zmieszanych. Planowana w Ostrowie elektrociepłownia będzie współspalarnią, wykorzystującą zdefiniowaną frakcję odpadów różniącą się od odpadów zmieszanych przede wszystkim większą kalorycznością paliwa RDF i preRDF, dzięki czemu proces przebiegać będzie bez konieczności wykorzystania węgla – z wyjątkiem fazy rozruchu i wygaszenia. Ponadto, ostrowska elektrociepłownia będzie wykorzystywała także biomasę oraz w ograniczonej ilości wysuszone osady ściekowe z oczyszczalni ścieków w Rąbczynie.
W zakresie technologicznym planowana instalacja nie różni się znacznie od obecnie funkcjonujących. Wszystkie te zakłady, podobnie jak planowana elektrociepłownia, wykorzystują sprawdzoną i niezawodną technologię rusztową oraz skuteczne systemy oczyszczania spalin, monitoringu, kontroli i automatyzacji procesów. Każda z instalacji wyposażona jest w nowoczesne i działające 24h/dobę systemy monitoringu emisji, wiele z tych zakładów udostępnia wyniki tych pomiarów w trybie online.
Czy zaproponowana w Ostrowie Wielkopolskim lokalizacja instalacji będzie bezpieczna dla okolicznych mieszkańców?
Dr inż. Krzysztof Haziak: Tak, proponowana lokalizacja ostrowskiej elektrociepłowni będzie całkowicie bezpieczna, co potwierdzają przeprowadzone analizy. Na etapie przygotowania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko przeprowadzono analizę emisji gazów i pyłów do powietrza oraz analizę emisji hałasu wraz z komputerową symulacją rozprzestrzeniania się tych oddziaływań. Nie wykazują one istotnego wpływu na okolicę.
Ponadto, przeanalizowano założenia w zakresie gospodarki odpadami, gospodarki wodno-ściekowej, oddziaływanie na wszystkie elementy środowiska oraz ludzi, ze szczególnym uwzględnieniem okolicznych mieszkańców. Obecnie powyższe analizy zweryfikują dodatkowo niezależne organy opiniujące i uzgadniające, tj. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, RZGW Wody Polskie oraz Marszałek Województwa Wielkopolskiego.
O bezpieczeństwie tych instalacji świadczy także fakt, iż obiekty pracujące w analogicznej technologii w Europie Zachodniej i Skandynawii lokalizowane są często w bezpośredniej bliskości zabudowań mieszkaniowych, co wynika z konieczności włączenia produkowanej energii cieplnej do lokalnych sieci ciepłowniczych. Instalacje te są całkowicie bezpieczne, niemniej w Ostrowie Wielkopolskim wybrano lokalizację oddaloną o kilkaset metrów od najbliższej zabudowy mieszkaniowej.
Podobne instalacje od lat funkcjonują w Polsce i całej Europie, często w centrach miast, nawet w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań i osiedli mieszkaniowych i nie powodują uciążliwości ani pogorszenia życia mieszkańców.
Dane i pomiary wskazują jednoznacznie, że emisje w porównaniu np. z elektrociepłownią węglową są znacznie mniejsze. Wbrew powszechnym obawom i mitom, które powielają przeciwnicy inwestycji, zamiana więc paliw kopalnych na nowoczesną elektrociepłownię współspalającą odpady powoduje zmniejszenie emisji powodowanej przez system ciepłowniczy miasta.
Jakie normy technologiczne i środowiskowe musi spełniać taka inwestycja? Jak to będzie monitorowane?
Dr inż. Krzysztof Haziak: Instalacje współspalające odpady muszą spełniać surowe przepisy i normy oraz posiadać skuteczne systemy redukcji w zakresie emisji zanieczyszczeń procesowych do powietrza wraz ze stałym monitoringiem. Warto podkreślić, że emisja z planowanej instalacji będzie niższa niż ze źródeł tradycyjnych, z węgla, co potwierdzają zarówno prace naukowe, badania i pomiary, jak i rzeczywista emisja z instalacji od lat funkcjonujących w Polsce i Europie.
Monitoring emisji oczyszczonych spalin będzie prowadzony w trybie ciągłym i udostępniany także służbą – Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska na żywo i również 24h/dobę. Z ich wynikami będą mogli się też zapoznać mieszkańcy.
Głównym zadaniem monitoringu jest zagwarantowanie dotrzymania standardów w zakresie emisji zanieczyszczeń i założonych parametrów procesowych. Zastosowane zostaną nowoczesne technologie zarówno w zakresie samego procesu termicznego przetwarzania, jak również oczyszczania spalin oraz monitoringu emisji i kontroli całej instalacji. Każdorazowe przekroczenie któregokolwiek z mierzonych parametrów powodować będzie automatyczne zaprzestanie podawania paliwa, do czasu ponownego osiągnięcia prawidłowych wartości. W przypadku powtarzania się przekroczeń instalacja zostaje wyłączona. Wyniki pomiarów dostępne będą on-line dla instytucji kontrolujących. Dobrą praktyką jest też umieszczanie np. przy wjeździe na instalację, ekranu wyświetlającego aktualne ilości emitowanych substancji.
Zgodnie z aktualnymi wymogami, z procesu termicznego przetwarzania odpadów w elektrociepłowni prowadzony jest pomiar ciągły zarówno dla spaliny ze spalania odpadów (pomiar przepływu, zawartości tlenu, temperatury, ciśnienia, zawartości pary wodnej), jak i dla komory spalania, gdzie mierzy się temperaturę.
Skąd szacunek kosztów tej instalacji na około 100 mln złotych? Jakie są możliwości pozyskania zewnętrznego dofinansowania w kontekście priorytetów Unii Europejskiej i Ministerstwa Klimatu i Środowiska?
Dr Grzegorz Samitowski: Szacunek nakładów inwestycyjnych oparty był na rozeznaniu rynku dostępnych rozwiązań technologicznych, przy uwzględnieniu założonej skali obiektu. Obecnie prowadzony jest nabór wniosków o dofinansowanie w ramach programu priorytetowego „Racjonalna gospodarka odpadami” realizowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Instytucja ta udziela dotacji w wysokości do 50% kosztów kwalifikowalnych projektu inwestycyjnego, z jednoczesną możliwością pozyskania pożyczki preferencyjnej na pozostałe nakłady. Dodatkowo, w konsultowanym obecnie Krajowym Planie Odbudowy w ramach nowego budżetu Unii Europejskiej również przewidziane są środki na tego typu instalacje. Zatem w przypadku miasta takiego jak Ostrów Wielkopolski, z zaawansowanym procesem dekarbonizacji, dywersyfikacji źródeł energii i budowy lokalnego rynku energetycznego, budowa małej lokalnej elektrociepłowni na paliwa alternatywne i biomasę to nie tylko kluczowy element rozwiązywania problemów śmieciowych, ale też korzyści ekonomiczne i gospodarcze dla miasta oraz szansa na lokalne ciepło i prąd dla mieszkańców. Biorąc dodatkowo pod uwagę, jak Ostrów Wielkopolski już skutecznie wdraża elementy lokalnej transformacji klimatyczno-energetycznej warto z tej szansy skorzystać!
źródło: Nasz Rynek
